Türkiye-ABD ilişkileri 2023 yılında da olumlu yönde ilerlemeye devam ediyor. Türkiye ile ABD arasındaki ticaret hacmi son 12 ayda 31,3 milyar dolara ulaştı. Artan yatırımlar ve farklı dallarda Türkiye pazarına giren yeni ABD şirketlerinin ilgisi ile birlikte yaklaşık 200 yıllık geçmişe sahip ikili ekonomik çıkarlar 2023 yılının ilk yarısında ivme kazanmaya devam etti.
DEİK/Türkiye-ABD İş Kurulu (TAİK) ve Amerikan Şirketler Derneği (AmCham Turkey), Türkiye ile ABD arasındaki ikili ilişkilere ilişkin 2023 yılının ilk altı ayına ilişkin değerlendirme yaptı. TAİK ve AmCham Turkey, Türkiye ile ABD arasında 200 yıla yakın bir geçmişe sahip ikili ekonomik ilişkilerin 2023’ün ilk yarısında ivme kazanmaya devam ettiğinin altını çizdi.
Turnaoğlu: “İkili ekonomik ilişkiler güçleniyor”
Türkiye ile ABD arasında uzun yıllardır süregelen güçlü bağın, dünyanın en değerli ve temel stratejik çıkarlarının ortasında yer aldığını belirten Prof. AmCham Türkiye Yönetim Kurulu Lideri Tankut Turnaoğlu İki ülke arasındaki stratejik ilişkide ticaret ve yatırımın kilit öneme sahip olduğuna dikkat çekti. Turnaoğlu, “AmCham Türkiye olarak Türkiye ekonomisine yılda 60 milyar dolar katkı sağlayan ABD merkezli 125 şirketi temsil ediyoruz ve ana hedefimiz ülkemizi küresel pazarlara taşıyan bir güç olmak” dedi.
Turnaoğlu, Türkiye ile ABD arasındaki 200 yıla yakın ticari ilişkilerin her geçen gün gelişmeye devam ettiğinden bahsederken, AmCham Türkiye’nin 5 önceliği kapsamında gözlemledikleri gelişmeleri şöyle sıraladı: Katkı sağlamaya devam ediyoruz. Son 12 ayda Türkiye ile ABD arasındaki ticaret hacmi 15,9 milyar doları ihracat, 15,4 milyar doları ithalat olmak üzere 31,3 milyar dolar olarak gerçekleşti. Her zaman söylediğimiz gibi Türkiye dünyada çok az ülkenin sahip olduğu bir potansiyele sahiptir. ABD firmalarının devam eden yatırımları da bu görüşü desteklemektedir. Üyelerimizden Mondelez International, son 5 yılda 110 milyon dolarlık yatırım aldı ve yüksek sağlık standartlarına uygun olarak Türkiye’den ABD’ye 60 milyon doların üzerinde eser ihraç etti. Türkiye’den çevre ülkelere ihracat yapmak amacıyla gıda bölümüne yapılan 100 milyon dolarlık bir diğer değerli yatırım ise Kraft Heinz tarafından yapıldı. PwC ile birlikte hazırladığımız Türkiye’deki Amerikan yatırımlarını inceleyen rapora göre, Amerikan şirketleri genellikle uzun vadeli yatırımlar yapıyor ve yatırım kararlarını 7-10 yıllık perspektiflerle veriyor. Geçen yıl oyun, perakende gibi birçok segmentte satın almalarla start-up ekosistemine giren Amerikan şirketlerini de gözlemledik. Bunun en güncel örneği olarak halka arz ile 60 milyon dolar civarında yeni kaynak yaratan üyemiz Martı Teknoloji, 13 Temmuz’da New York Borsası’nda gong çaldı.”
Turnaoğlu, sözlerini şöyle sürdürdü: “AmCham’ın ikinci önceliği olan Türkiye’nin bölgesel merkez olma rolünü güçlendirmek için Orta Asya ve Kafkasya bölgeleriyle karşılıklı bağlantıların geliştirilmesine önem veriyoruz. Ülkemizdeki bazı Amerikan şirketleri Türkiye’yi bölgesel merkez olarak konumlandırıyor. Öyle ki derneğimizin yaklaşık 20 üyesi Türkiye’den 80’e yakın ülkeyi yönetmektedir. Ekosistemimizde yer alan Türk şirketlerinin küresel değer zincirine daha fazla katılımını sağlamayı hedeflediğimiz üçüncü önceliğimiz kapsamında çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Örneğin P&G Türkiye olarak yurt içindeki 82 tedarikçimiz yurt dışındaki P&G şirketlerine yaklaşık 140 milyon dolarlık hammadde ihraç etti. Türkiye yetenek yönetimi açısından da değerli avantajlara sahip. Bu öncelik kapsamında iki yıldır sürdürdüğümüz ‘Küresel Türkler’ adlı projemizin bulguları, Türkiye’de büyüyen ve daha sonra Türkiye’de misyon edinen ‘1000 Küresel Türk’ün yetenek haritasını ortaya koyuyor. Yönetim rolleri. Küresel Türkler projemizin sonuçlarını açıklayacağımız lansmanı da Eylül ayında ABD’de yapmayı planladığımız Washington ziyaretinin ardından gerçekleştirmeyi planlıyoruz. Amerikan şirketlerinin Türkiye ile olan bağları, ticari olduğu kadar toplumsal dayanışma ve sürdürülebilirlik alanında da ön plana çıkmakta ve diğer önceliğimizi oluşturmaktadır. Örneğin, sürdürülebilirlik odaklı üyemiz Dow ve Aksa Holding’in ortak yatırımı olan Dow Aksa, rüzgar kanadını daha verimli ve daha hafif hale getirmek için yaptığı karbon elyaf yatırımıyla AmCham Yatırım Ödülü’nü kazandı. Ayrıca şubat ayında yaşanan deprem felaketinin ardından bahisle ilgili çalışmalara katkı sağlamak isteyen ABD’li firmalar da bizimle iletişime geçmeye devam ediyor.”
Yalçındağ: “100 milyar dolarlık ticaret hacmi hedefi için 13. Türkiye Yatırım Konferansı’nı Eylül’de yapacağız”
TAİK Lideri Mehmet Ali Yalçındağ Temmuz ayında Vilnius’ta gerçekleştirilen NATO Zirvesi’nin Türkiye-ABD çıkarları açısından yeni bir süreci başlattığını belirterek, “Bu ivme ile ticari ilişkileri daha da hızlandırmak istiyoruz. Türkiye’nin Rusya-Ukrayna geriliminde arabulucu rolü üstlenmesi ve tahıl koridoruna liderlik etmesiyle başlayan süreç, geçtiğimiz günlerde sona ermesine rağmen, ülkemizin stratejik ortak olarak ne kadar değerli olduğunu gösterdi. Türkiye-ABD ticari ilişkilerinin temel taşlarından biri olan savunma sanayii alanındaki iş birliğinin önümüzdeki dönemde hız kazanacağını görüyoruz. IDEF 2023’e başta ABD Büyükelçisi Jeffry L. Flake olmak üzere 50 Amerikalı iş insanının katılımı, ABD’nin savunma sanayii alanında da iş birliğine açık olduğunu hissettiriyor. TAİK olarak yıl sonunda düzenleyeceğimiz 39. Amerikan Türk Konferansı (ATC) – Amerikan Türk Konferansı’nda Türk savunma sanayii firmalarına kendilerini daha yakından tanıtma fırsatı sağlayarak olumlu atmosfere katkı sağlayacağız. Türkiye ile ABD arasında belirlenen 100 milyar dolarlık ticaret hacmi hedefine önümüzdeki dönemde atacağımız ilk adım, 19-20 Eylül tarihlerinde 13. Türkiye Yatırım Konferansı olacak. Ev sahipliğini Goldman Sachs’ın üstleneceği Yatırım Konferansı’nın ilk gününde Hazine ve Maliye Bakanımız Mehmet Şimşek ile Merkez Bankası Liderimiz Hafize Gaye Erkan’ı ABD’nin önde gelen finans çevreleri ile bir araya getireceğiz. İkinci gün ise Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan ile Fortune 100 listesinde yer alan 25 Amerikan şirketinin CEO’larını Yuvarlak Masa toplantısında bir araya getireceğiz.
2022’de ABD’nin dünyadan ithalatının 2020’ye göre yüzde 40 artarken, Türkiye’den yaptığı ithalatın yüzde 75 gibi çok hızlı arttığını belirten Yalçındağ, “Çin, Hindistan, Brezilya ve Vietnam’dan artan mal talebi. Suudi Arabistan hariç Türk mallarına olan talebin altında kaldı. 2020 yılında ABD’nin en çok ithalat yaptığı 29. ülke olan Türkiye, 2022 yılında 25. sıraya yükseldi. ABD’de talep artışı en çok altın ve mücevherat, makine ve otomotiv sektörleri olurken, her branştan ihracatımız 1 milyar doları aştı. 1,3 milyar doları aşan ihracatıyla Haziran ayında Türkiye’nin en çok ihracat yaptığı ikinci ülke olan ABD’ye ihracatımızın 2022 yılına göre düşük kalsa da 30 milyar doların üzerinde kalacağına inancımız tamdır. başta Türk Hava Yolları (THY) olmak üzere firmalar hem ihracatımızı artırmak hem de Türk mallarını ABD pazarına tanıtmak amacıyla 150’den fazla fuara katılıyor ve iş insanlarımızla South by Southwest başta olmak üzere birçok fuara katılmayı planlıyoruz. ”
Yalçındağ: “Devlet yetkilileriyle yaptığımız görüşmelerde Çin’e alternatif pazar olarak konumlanıyoruz”
Yalçındağ, Amerika’nın tek bir ülke olarak düşünülemeyecek kadar büyük olduğunu ve çok güçlü bir ekonomiye sahip olduğunu belirterek, “İki ülkenin ortasındaki ticari çıkarların devlet bazında ele alınması kuraldır. TAİK Devlet Komitesi yapımızla bu ticari çıkarları dört şekilde destekleyeceğiz. Biri dijital teknolojide, diğeri güçte dünyanın en büyük on ekonomisinden ikisi konumunda ABD dışında dünyada sadece Kaliforniya ve Teksas öne çıkıyor. Her iki ülke için oluşturduğumuz komitelerle Türk firmalarını bu bölgelerde daha proaktif hale getirmeyi hedefliyoruz. Bunların yanı sıra Florida, Illinois, Massachusetts, New York, Tennessee ve Virginia’da eyalet komitelerimiz var ve bu eyaletlerde konut (inşaat), sağlık, eğitim ve finans dalları Türk firmalarının ilgisini çekmeye devam ediyor. Eyalet bazında ihracatlarımızda Texas, New Jersey, California, Florida ve Georgia; Türkiye’nin 1 milyar doların üzerinde ihracat yaptığı, Türk eserlerinin daha fazla devlete tanıtıldığı ve her bir devlete 1 milyar dolar ihracat yapabildiğimiz ülkeleri göz önüne alırsak, ABD pazarının Türkiye için potansiyelini daha iyi kavrayabiliriz. İl yetkilileri ile yaptığımız görüşmelerde Çin’e alternatif bir pazar olarak kendimizi konumlandırıyoruz. Bunun olumlu dönüşünü şimdiden görmeye başladık” dedi.
Rakamlarla Türkiye-ABD Ticari İlişkileri
- Dünyanın en büyük 11. ekonomisi olan Türkiye Cumhuriyeti, Avrupa, Asya ve Afrika’ya yakınlığı, 26 trilyon dolarlık büyük bir pazara ve 1,3 milyar kişiye sadece 4 saatlik uçuşla ulaşabilmesi nedeniyle değerli bir potansiyele sahiptir. ve stratejik coğrafi konumu.
- 85 milyonu aşan nüfusuyla değerli bir iç pazara sahip olan Türkiye, Avrupa Gümrük Birliği üyeliği ve çok sayıda serbest ticaret anlaşması ile yaklaşık 1 milyar kişiyi kapsayan geniş bir serbest pazar alanına erişim sağlamaktadır.
- 2013 yılında 20 milyar dolar olan Türkiye-ABD ticaret hacmi, 2022’de 32,1 milyar dolara yükseldi. Türkiye, 2021’den bu yana ABD ile dış ticaretinde net ihracatçı konumunda. 2022’de Türkiye’nin ABD’ye ihracatı 16,9 milyar oldu dolar, Türkiye’nin ise ABD’den yaptığı ithalat 15.2 milyar dolar olarak gerçekleşti.
- Haziran 2022 ile Mayıs 2023 ortası arasındaki on iki aylık dönemde Türkiye’nin ABD’ye ihracatı 15,9 milyar dolara gerilerken, Türkiye’nin ABD’den ithalatı 15,4 milyar dolara yükseldi; Toplam ticaret hacmi 31,3 milyar dolar oldu.
- Türkiye’deki yabancı yatırımların sektörel dağılımına bakıldığında finans sektörü yüzde 31,4 gibi önemli bir paya sahip. İmalat ve enerji sektörleri ise toplam yatırımlara sırasıyla yüzde 24,1 ve yüzde 10,2 katkı sağlıyor. Özellikle Türkiye’nin aldığı toplam yatırımların yüzde 9,2’sini oluşturan “toptan ve perakende ticaret sektörü” en cazip dördüncü sektör olarak öne çıkıyor.
- TAİK’in Ağustos 2019’da BCG’ye yaptırdığı “Türkiye ile ABD Arasında Artan İkili Ticaret” başlıklı rapor; 8 branşta otomotiv ve yedek parça (1), dokuma ve hazır giyim (2), kuyumculuk (3), sivil havacılık (4), beyaz eşya (5), inşaat malzemeleri (6), mobilya (7) ve seyahat ve turizm (8) Türkiye’nin ABD’ye ihracatını artırmak için karşılaştırmalı üstünlüklere sahip olduğu sonucunu ortaya koymaktadır.
- Türkiye’nin ABD’ye 2016’da 2 milyar doların biraz üzerinde olan hizmet ihracatı, 2021’de 3,9 milyar dolara yükseldi. Resmi olmayan rakamlara göre 2022’de ABD’ye hizmet ihracatımızın 5 milyar doları geçeceği tahmin ediliyor. Haziran 2022 ile Mayıs 2023 ortası arasında ülkemizi ziyaret eden ABD’li turist sayısı yaklaşık 1,1 milyondur.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
